Tıbbi ilaç YÜZÜNDEN mi, RAĞMEN mi?

Her yan etki herkeste görünmüyor. Bazı yan etkiler ise o zamana dek görülmemiş olabilir. Ama herhangi birimizde, çeşitli nedenlerle, ortaya çıkabilir. 

Genelde ilaçların prospektüslerinde (tanıtmalıklarında) yan etki tablosu aşağıdaki gibidir: 

ÇOK YAYGIN: 10 hastanın en az birinde görülebilir. 

YAYGIN: 10 hastanın birinden az, fakat 100 hastanın birinden fazla görülebilir. 

YAYGIN OLMAYAN: 100 hastanın birinden az, fakat 1000 hastanın birinden fazla görülebilir. 

SEYREK: 1000 hastanın birinden az görülebilir. 

ÇOK SEYREK: 10.000 hastanın birinden az görülebilir. 

Siz kullandığınız ilacın şimdiye dek hiç yazılmamış bir yan etkisi için en yakın sağlık kuruluşuna başvurunuz. 
Sağlıklı, daha sağlıklı günlerimiz olsun. 

A.Şükran Demiralp, 4 Aralık 2018'de  eklendi.
------------------------------------------------------------------------------------------
Tıbbi ilaç; herhangi bir rahatsızlığı tedavi amaçlı verilmiş herhangi ilaçlar olabilir. Örneğin; antibiyotik, antidepresan, antiepileptik, antipsikotik, aspirin vd… ama her tedavinin kendi içinde olmazsa olmaz koşulları vardır. Zaman darlığı vs nedeni ile bu koşullar yerine getirilemiyorsa, o zaman o rahatsızlık nasıl tedavi edebilir?

"DOZ, kişiye göre, sıfıra eşit veya sıfırdan büyüktür." vurgusunu özellikle yaptım. 

Metabolik bir sorunu olan genç bir arkadaşım hastaneye zatürre tedavisi için yatırıldığında yanlış ilaç nedeni ile yaşama veda etmişti. Hastane içi tedavi basamakları - iletişim zinciri kopukluğu mu? ne diyelim? Hastanın hastalığının önce iyice anlaşılması, o anki akut rahatsızlığı dışında sürekli yaşadığı kronik bir durumun var olup olmadığı bilgisi ve bu bilginin ışığında tedavi alanının neler olabileceği bilgisinin geliştirilmesi. 

  

Ayaktan ilaç kullanımda ise önce en iyisi doktorun ilaç kullanımı uyarısını mutlaka yapması, o ilacı kullanmadan önce gerekiyorsa ilgili kan tetkiklerinin yazılması, kullanım sırası olası yan etkiler konusunda bilgi vermesidir. Kişinin de zaman ayırıp kullandığı ilacın prospektüsünü okumasıdır. Kısacası, ilaçtan beklenen doğrudan tedavi edici etkinin yanında olabilecek yan etki tablosu konusunda da bilinçlenmek gereklidir.

Bazı kişilerde penisilinin alerjik etkisinin öldürücü olduğunu biliyoruz. Alerjik etki dışında bazı antibiyotiklerin kalp, damar, mide, bağırsak, solunum, böbrek vbg bir çok sisteme olumsuz etkileri olabileceğini prospektüs okumaya meraklı olanlarımız bilir. Bazılarımız da kendi ve / veya çevresinin deneyimlerinden öğrenmiş de olabilir.

Bazı antiepileptik ve antipsikotik ilaç kullanımları ise belli aralıklarla kan tablosu izlemeyi gerektirir.

  

Antidepresanların yan etki tablosunda da hafiften ağıra ve en ağıra olası yan etkiler prospektüslerde sıralanmıştır. Özellikle de ilaç dozunun ayarlanması, ilaç değişimleri ve birden çok ilaç kullanımı nedeni ile etkileşim sırasında yaşananlar bilimin dağarcığından, durumuna göre kişiye ve/veya yakınlarının bilincine aktarılabilmelidir.

Aspirin kullanan kişiye ameliyat olacaksa, hatta lokal anestezi ile gerçekleşecek bir diş operasyonu geçirecekse bile, Aspirin ve/veya kan sulandırıcı türevlerini bir hafta önce bırakmasının söylenmesi gerekliliği gibi.

Yapılması gereken kullanım öncesi uyarılar uyarı hangi ilaç olursa olsun değişmemesi gereken bir ilke değil midir?

Bilgi alanı dışında kalan olası durumlar için ilaç prospektüslerinde yazan bir uyarı: “Beklenmedik bir yan etki durumunda doktorunuza başvurunuz.” Beklenmedik etkiler doktora başvuracağımız ölçüde olsun diyelim.

Özellikle acil kriz durumlarını sönümlemede başvurulan ilaçlarla, uzun dönemde kişinin rahatsızlığının gerçek nedenlerini; tanıya yaklaşımı irdeleyerek oluşturulacak tedavi planı ne ölçüde yapılabiliyor? Hangi nedenlerden neler yapılamıyor?

Bir örnek durum için 4 Şubat 2019'da eklendi: https://asukrandemiralp2.blogspot.com/2018/12/turkiyeden-whoya-bir-seslenis.html

SONUÇ:  İlaçların etkisi, kar – zarar tablosu gibi irdelenemiyorsa, esas sorun bu olsa gerek. Bilimsel bir gerçek olarak bazı olgular ilaç yüzünden kötüye gidebilir, bazı olgular da ilaca rağmen. Bazı olgularda da doğrudan iyileşme ön planda olabilir. İlaçlar konusunda en üzücü konu, ilaç firmaları ile bazı sağlık çalışanlarının “Çıkar Çelişkisi” içeren ilişkileridir; bilimsel akıl için bir konuda uzmanlık bilgisinin gerek koşul olması yetmiyor, yeter koşul ise ancak etik değerler bilgisi ile tamamlanabiliyor.

https://www.elsevier.com/__data/assets/pdf_file/0010/92476/ETHICS_COI02.pdf

A.Şükran Demiralp, 03-03-2018

Oğlum Oğuz Demiralp'e de irdelemeye katkısı için teşekkür ederim.

Konu ile ilgili link, 4 Ağustos 2018'de eklendi; Tık: http://asukrandemiralp2.blogspot.com/2016/12/ilac-besin-etkilesimleri-icin-arastrma.html

Ve ilgili diğer bir link: https://asukrandemiralp2.blogspot.com/2019/10/antidepresan-kullanimi-ilac.html